Η αγορά εργασίας και η φύση της ίδιας της εργασίας έχουν αλλάξει ουσιαστικά τα τελευταία 30-40 χρόνια: για παράδειγμα, σημειώθηκε αύξηση της επισφαλούς απασχόλησης, νέα συστήματα παραγωγής, συρρίκνωση, εξωτερική ανάθεση, ιδιωτικοποίηση δημόσιων υπηρεσιών, νέοι τύποι δουλειάς και επαγγελματικά προφίλ.
Αυτές οι πτυχές – μαζί με ορισμένες συνθήκες απασχόλησης και τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας – αυξάνουν την εργασιακή ανασφάλεια, η οποία αποτελεί πηγή ψυχοκοινωνικού στρες σε επαγγελματικό επίπεδο, που προκαλείται από τις συνθήκες απασχόλησης και την οργάνωση της εργασίας και αντικατοπτρίζει την αντίληψη ενός εργαζομένου σχετικά με τον φόβο της εργασιακής απώλειας ή αστάθεια.
Η ανασφάλεια εργασίας είναι ιδιαίτερα προβληματική επειδή είναι απρόβλεπτη και ανεξέλεγκτη. Με τη μείωση αυτών των μεταβλητών, οι αρνητικές συνέπειες θα μπορούσαν να μετριαστούν, αλλά αυτό δεν είναι πάντα δυνατό και εφικτό.
Στη βιβλιογραφία, παρατηρείται ότι υπάρχουν ορισμένες ελαφρυντικές μεταβλητές που μπορούν να μετριάσουν την επίδραση της εργασιακής ανασφάλειας στην ευημερία των εργαζομένων. Αυτές οι μεταβλητές είναι: 1) η κοινωνική υποστήριξη (από οικογένεια, συναδέλφους, φίλους). 2) η αύξηση των δεξιοτήτων αντιμετώπισης του άγχους. 3) η ανάπτυξη νέων επαγγελματικών και διαπροσωπικών δεξιοτήτων.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι δεν είναι όλα υπό τον έλεγχό μας: μπορούμε να ελέγξουμε τις επιλογές μας και τις ενέργειές μας, αλλά ΔΕΝ μπορούμε να ελέγξουμε τα συναισθήματα μας, τις σκέψεις, τους άλλους, το παρελθόν ή το μέλλον.
Ξεκινώντας από αυτήν την υπόθεση, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι ένας ευέλικτος νους είναι πιο αποτελεσματικός από έναν άκαμπτο για τη διαχείριση της εργασιακής ανασφάλειας.
Ακαμψία σημαίνει:
- Να είμαστε «αγκυροβολημένοι» στο παρελθόν (συνεχώς να σκεφτόμαστε πώς ήταν καλύτερα πριν, ίσως στην προηγούμενη δουλειά, μετανιώνοντας τις επιλογές που κάναμε, να αναρωτιόμαστε γιατί συνέβη, σκεφτόμενοι μόνο τις αναμνήσεις των προηγούμενων εποχών…).
- Να κάνουμε κακές προβλέψεις για το μέλλον (καταστρέφοντας ή έχοντας πάντα αρνητικές εικόνες για το μέλλον) ·
- Να ενεργούμε με αναποτελεσματικό τρόπο ( π.χ. περιμένοντας να αλλάξει η κατάσταση, μεμψιμοιρίζοντας τον εαυτό σας, συζητώντας συνεχώς για το τι θα μπορούσε να γίνει και τι όχι, να παραπονιέστε για τις επιλογές των ηγετών ή της κυβέρνησης…)
- Να ακούμε μόνο σκέψεις και ανησυχίες χωρίς δράση.
Ευελιξία σημαίνει:
- Να προσαρμοζόμαστε με την εφαρμογή της καταλληλότερης στρατηγικής για κάθε περίσταση.
- Να ενεργούμε, να κινούμαστε, να προσπαθούμε και να κάνουμε λάθη, χωρίς να περιμένουμε την καλύτερη στιγμή.
- Να αναγνωρίζουμε τι είναι σημαντικό και χρήσιμο, έχοντας πάντα μια σαφή ιδέα για τους στόχους μας και πώς να τους επιτύχουμε ·
- Να είμαστε σε εγρήγορση, να προσέχουμε τις αλλαγές στον κόσμο γύρω μας και μέσα μας.
- Να συμμετέχουμε.
Μερικά παραδείγματα αποτελεσματικής συμπεριφοράς για την αντιμετώπιση της εργασιακής ανασφάλειας είναι:
- Να παραμείνετε ενεργοί στην αγορά εργασίας (εγγραφείτε ή ενημερώστε το προφίλ σας στο διαδίκτυο ή σε επαγγελματικό κοινωνικό δίκτυο, διαδώστε τον εαυτό σας στο διαδίκτυο ή στην πόλη σας).
- Μείνετε ενημερωμένοι με τα νέα της αγοράς εργασίας , τις ευκαιρίες / τις δημόσιες πρωτοβουλίες / τις ενεργές πολιτικές, σχετικά με την παρεχόμενη οικονομική βοήθεια
- Να αυξήσετε το δίκτυο επαφών σας, εμπλουτίστε το πρόγραμμα σπουδών σας ( π.χ. παρακολουθώντας συγκεκριμένα μαθήματα, ακολουθώντας διαδικτυακά σεμινάρια, μαθαίνοντας μια νέα γλώσσα,…).
- Συμμετάσχετε σε μια εμπορική ένωση ή μια ομάδα επαγγελματιών που θα σας κρατούν ενημερωμένους και σε επαφή μεταξύ σας.
Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ανασφάλειας στην εργασία, ενδέχεται να αντιμετωπίσετε αποθάρρυνση, κακή διάθεση και θυμό, ακόμη και οικονομικές ανησυχίες για το μέλλον, στιγμές κατά τις οποίες μπορείτε να ντρέπεστε ή να κατηγορείτε τον εαυτό σας. Δεν είναι δυνατόν να απαλλαγείτε εθελοντικά από τα ψυχολογικά σας βάσανα, αλλά μπορείτε να αποφύγετε να τα αυξήσετε τεχνητά.
“Τι θα συμβεί εάν το συμβόλαιο μου δεν ανανεωθεί;” “Εάν η επιχείρησή μου δεν ξεκινήσει ξανά εγκαίρως, θα χάσω όλους τους πελάτες μου” “Πώς θα ζήσω και θα στηρίξω την οικογένειά μου εάν δεν μπορώ να εργαστώ;” «Πόσο άτυχος είμαι! Ο Covid συνέβη τώρα που μόλις άνοιξα τη νέα μου επιχείρηση “” Και θα πρέπει να παραλείψω τις διακοπές και αυτή τη φορά … “
Αυτές οι σκέψεις μας οδηγούν να επικεντρωθούμε σε αυτό που δεν είναι υπό τον έλεγχό μας, αντί να υιοθετήσουμε αυτές τις χρήσιμες συμπεριφορές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό μας.
Ας μάθουμε να δεχόμαστε ό,τι είναι πέρα από τον προσωπικό μας έλεγχο και να δεσμευτούμε να αναλάβουμε ενέργειες που εμπλουτίζουν τη ζωή μας!
Συγγραφέας
Silvia Zoni , PhD στην Εργασιακή Ιατρική, Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπευτής, Σύμβουλος
Linkedin: https://www.linkedin.com/in/silvia-zoni-41a2b51
