Τι είναι το φαινόμενο του bullying, που συναντάται και πως αντιμετωπίζεται;
Ο όρος bullying, που στα ελληνικά μεταφράζεται με τη λέξη εκφοβισμός, αναφέρεται σε όλες τις κακοποιητικές, ψυχολογικές ή και σωματικές ενέργειες που γίνονται ενάντια κάποιου ατόμου, με σκοπό τον εκφοβισμό και τη διατάραξη της ψυχικής του υγείας. Αν και πρόκειται για ένα φαινόμενο που συναντάται συχνά στο σχολικό περιβάλλον, είναι μια πραγματικότητα που αφορά όλες τις ηλικίες και όλες τις κοινωνικές ομάδες.
Μορφές Bullying
Το bullying μπορεί να λάβει πολλές μορφές. Τα είδη κακοποίησης είναι κυρίως τρία: η λεκτική, η συναισθηματική και η σωματική. Και τα τρία αυτά είδη είναι εξίσου σημαντικά και σοβαρά. Συνήθως ο κακοποιητής έχει κάποια υπεροχή σε σχέση με το θύμα. Αυτή είτε αφορά τη θέση του στην κοινωνία είτε την ηλικία του. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, ο θύτης συνοδεύεται από μια ομάδα φίλων-υποστηρικτών, πρόθυμων να τον βοηθήσουν στις ενέργειές του ενάντια στα θύματα.
Μπορεί να συναντήσει κανείς μορφές bullying, στον αθλητισμό, στην οικογένεια, στον εργασιακό χώρο, ακόμα και στο διαδίκτυο. Η σοβαρότητα του φαινομένου είναι τόσο μεγάλη που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει αποκαλέσει το bullying «μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας». Στόχος τέτοιων κακοποιητικών ενεργειών μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε. Έχει παρατηρηθεί, όμως, πως οι μειονότητες με διαφορετικά χαρακτηριστικά από το σύνολο (θρησκεία, σεξουαλικότητα, καταγωγή), είναι εκείνες που πέφτουν συχνά θύματα επανειλημμένου bullying, απομόνωσης και άλλων κακοποιήσεων.
Οι Συνέπειες του Εκφοβισμού
Σε βάθος χρόνου, οι συνέπειες του εκφοβισμού αφορούν και τις δύο μεριές, θύτη και θύματος. Η διαφορά έγκειται πως, άμεσα, εκείνος που επηρεάζεται περισσότερο είναι το θύμα. Οι λόγοι που επιλέγει κάποιος να ενεργήσει με τρόπο κακοποιητικό ενάντια σε κάποιον άλλον δεν είναι πάντα ξεκάθαροι. Σαφώς και βαθύτεροι ψυχικοί λόγοι είναι αυτοί που τον οδηγούν. Η κάθε περίπτωση όμως είναι διαφορετική και θα πρέπει να εξετάζεται μεμονωμένα.
Δυστυχώς το φαινόμενο του bullying για το άτομο που το βιώνει είναι μια πολύ δύσκολη και ψυχοφθόρα διαδικασία που τις περισσότερες φορές δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει και να καταγγείλει. Συνήθως τα θύματα φοβούνται να εκφράσουν σε κάποιον τρίτο την κατάσταση την οποία αντιμετωπίζουν. Υπάρχει ο φόβος της αμφισβήτησης από τη μία και ο φόβος προς τον ίδιο τον κακοποιητή από την άλλη.
Συχνά τα άτομα ανησυχούν μήπως δεν γίνουν πιστευτά από τρίτους ή βρεθούν στο στόχαστρο για σχολιασμούς και απόδοση ευθυνών. Από την άλλη, πολλοί απειλούνται από τον ίδιο τον bully, με το πρόσχημα πως αν τον καταδώσουν, το πρόβλημα θα επιδεινωθεί.
Είναι πολύ σημαντικό για τα θύματα-στόχους να υπάρχει στο περιβάλλον τους κάποιο άτομο το οποίο εμπιστεύονται και νιώθουν ασφάλεια. Σε κάθε περίπτωση, οι καθηγητές, οι προπονητές, οι εργοδότες και έκαστος ανώτερος όλων των ομάδων οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί με τέτοιου είδους ενέργειες. Οφείλουν να βρίσκονται κοντά στην ομάδα προκειμένου να αναγνωρίσουν και να καταγγείλουν οποιοδήποτε αντίστοιχο γεγονός πέσει στην αντίληψή τους.
Ο Ρόλος της Οικογένειας
Όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που οι θύτες καταφεύγουν σε τέτοιες ενέργειες. Σίγουρα, βαθύτερα βιώματα και τραύματα είναι ικανά να τους οδηγήσουν εκεί. Τις βάσεις προκειμένου το άτομο να καταδικάζει και όχι να υιοθετεί τέτοιες συμπεριφορές, μπορεί να τις δώσει η οικογένεια. Μέσα στην οικογένεια πλάθεται η προσωπικότητα κάθε ανθρώπου. Επομένως, οι γονείς ή/ και οι κηδεμόνες των παιδιών από πολύ μικρή ηλικία οφείλουν να τους καλλιεργήσουν αξίες και συμπεριφορές που να προάγουν τον σεβασμό, την ευγένεια, την αλληλεγγύη και την αγάπη.
Παρά το γεγονός ότι ζούμε σε ένα κόσμο που συνεχώς αλλάζει και προοδεύει, τέτοια κοινωνικά φαινόμενα που καταπατούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελευθερία, δυστυχώς εξακολουθούν να επιβιώνουν. Είναι χρέος όλων μας να καταδικάζουμε το φαινόμενο του bullying σε οποιαδήποτε του μορφή και να βρισκόμαστε δίπλα στα θύματα παρέχοντάς τους την υποστήριξη και τη βοήθειά μας.
