Με τον όρο επιχειρηματικότητα εννοούμε το ξεκίνημα και τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης καθώς και την υλοποίηση μιας ιδέας που στόχο έχει να προσφέρει στην αγορά ένα νέο προϊόν ή υπηρεσία. Υπάρχουν πολλές μορφές επιχειρηματικότητας και μπορεί κανείς να τη συναντήσει σε όλους τους τομείς της σύγχρονης κοινωνίας.
Μια, λοιπόν, από τις μορφές της επιχειρηματικότητας είναι η κοινωνική επιχειρηματικότητα. Όμως τί είναι η κοινωνική επιχειρηματικότητα και ποια τα χαρακτηριστικά της;
Ο Σκοπός της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας
Η αδυναμία του κρατικού και του δημόσιου μηχανισμού των χωρών να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες που προκύπτουν συνεχώς στην κοινωνία, έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα συγκρότησης επιχειρήσεων που προτεραιότητα τους θα αποτελεί η κάλυψη τέτοιων αναγκών.
Μια πρώτη προσέγγιση του τί είναι η κοινωνική επιχειρηματικότητα, λοιπόν, είναι όταν οι επιχειρήσεις στοχεύουν στην επίτευξη κάποιου κοινωνικού σκοπού και στην επίλυση προβλημάτων που αφορούν την κοινωνία. Τέτοια προβλήματα μπορεί να αφορούν την εκπαίδευση, το περιβάλλον, την φτώχεια, την παροχή υπηρεσιών υγείας, τη ανεργία κ.ά.. Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες έχουν ως όραμα το γενικό καλό της κοινωνίας και δεν διστάζουν να ρισκάρουν γι’ αυτό μέσα από τις καινοτομίες και τα επιτεύγματα τους.
Πολλές φορές οι κοινωνικές επιχειρήσεις συγχέονται με τους Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις όμως μπορούν να έχουν τόσο μη κερδοσκοπικό όσο και κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Για τις κοινωνικές επιχειρήσεις το κέρδος έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Εχουν θέσει ως προτεραιότητα την κοινωνική ευημερία και συνοχή.
Το Μοντέλο Λειτουργίας των Κοινωνικών Επιχειρήσεων
Οι κοινωνικές επιχειρήσεις λειτουργούν ακριβώς όπως και οι υπόλοιπες συμβατικές επιχειρήσεις. Είναι οργανωμένες επιχειρήσεις, με διοίκηση, έλεγχο και διαθέσιμες θέσεις εργασίας. Η μόνη διαφορά βρίσκεται στη γενικότερη αποστολή τους που επικεντρώνεται στον κοινωνικό σκοπό και όχι στο κέρδος. Φυσικά και οι κοινωνικές επιχειρήσεις είναι κερδοφόρες. Όμως, επενδύουν συνεχώς το κέρδος τους στον αρχικό τους κοινωνικό σκοπό.
Μια κοινωνική επιχείρηση μπορεί να συμβάλλει στην κοινωνική ευημερία είτε μέσω κάποιας καινοτομίας της, είτε ακόμη πιο άμεσα και πρακτικά, βοηθώντας στοχευμένα στην εξάλειψη κοινωνικών φαινομένων, όπως η φτώχεια. Οι περισσότερες κοινωνικές επιχειρήσεις, προσφέρουν ευκαιρίες εργασίας σε άτομα που βιώνουν την ανεργία αλλά και σε άτομα που είναι κοινωνικά αποκλεισμένα λόγω της καταγωγής τους ή του κοινωνικού τους υπόβαθρου, δίνοντας τους έτσι την ευκαιρία να γίνουν ενεργά μέλη της κοινωνίας.
Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις κοινωνικές επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη. Αποτελώντας μέρος της κοινωνικής οικονομίας, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην διατήρηση ενός καλού ευρωπαϊκού οικονομικού τοπίου. To 2011 στα πλαίσια του στρατηγικού προγράμματος «Ευρώπη 2020» και με στόχο μια ενιαία αγορά που ζητά περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης και σεβασμό για όλους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε την Πρωτοβουλία για τις Κοινωνικές Επιχειρήσεις (Social Business Initiative).
Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής ήταν να δημιουργηθεί ένα πλάνο που να υποστηρίζει την ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση την ενίσχυση της κοινωνικής οικονομίας. Σήμερα, οι κοινωνικές επιχειρήσεις αποτελούν ένα από τα βασικότερα μέρη της κοινωνικής οικονομίας στην οποία εργάζονται περίπου 13,6 εκατομμύρια Ευρωπαίοι.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε γι’ αυτή την πρωτοβουλία ορισμένα κριτήρια και προϋποθέσεις που οι επιχειρήσεις θα πρέπει να πληρούν προκειμένου να θεωρηθούν κοινωνικές. Το πρώτο και κυριότερο κριτήριο αφορά το σκοπό τους για το συμφέρον της κοινωνίας αντί της μεγιστοποίησης του κέρδους, στο οποίο θα πρέπει να θέτουν όρια προς την κατανομή του. Στη συνέχεια, θα πρέπει να είναι καινοτόμες και να απασχολούν άτομα από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, συμβάλλοντας στην κοινωνική συνοχή. Τέλος, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα πρέπει να είναι ανεξάρτητες από τον κρατικό μηχανισμό και να έχουν διακυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς.
Το Μέλλον των Κοινωνικών Επιχειρήσεων
Αναλύοντας λοιπόν τί είναι η κοινωνική επιχειρηματικότητα φτάνουμε στο συμπέρασμα πως η σημασία των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι τεράστια για την εξάλειψη όλων των φαινομένων που συνεχίζουν να επιβιώνουν και να καρποφορούν στην σημερινή κοινωνία, όπως ο ρατσισμός, η φτώχεια και η ανεργία.
Ο μεγάλος αντίκτυπος που μπορούν να έχουν οι επιχειρήσεις αυτές στην κοινωνία τις κάνει αυτόματα απαραίτητες. Πέρα απο την χρηματοδότηση τέτοιων πρωτοβουλιών, πρέπει όλοι μας να τις υποστηρίζουμε έμπρακτα προκειμένου να ξεχωρίσουν από το μεγάλο ανταγωνισμό στον τομέα των επιχειρήσεων. Όταν στεκόμαστε στο πλευρό των κοινωνικών επιχειρηματιών, εξασφαλίζουμε την κοινωνική ευημερία και συνοχή.
