Οι επιτόπιοι έλεγχοι που πραγματοποιούν αυτή την περίοδο οι ελεγκτές του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και του Ι.Κ.Α., έχουν ως κύριο στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων ανασφάλιστης εργασίας και δευτερευόντως τον έλεγχο εφαρμογής των λοιπών κανόνων, που διέπουν την απασχόληση και ασφάλιση των εργαζομένων.
Μια πολύ συνηθισμένη ελεγχόμενη περίπτωση απασχόλησης είναι αυτή των εξωτερικών συνεργατών, που αμείβονται με την έκδοση τιμολογίου προς την εταιρεία – εργοδότη.
Το στοιχείο που ερευνάται σε έναν επιτόπιο έλεγχο αναφορικά με τους εξωτερικούς συνεργάτες, είναι το αν πραγματικά η υπάρχουσα σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών καθώς και οι πραγματικές συνθήκες απασχόλησης, δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό τους ως «ανεξάρτητες» και δεν υποκρύπτουν εξηρτημένη εργασία.
Στην πράξη, κατά την διαδικασία του ελέγχου και αφού διαπιστωθεί ότι ο συγκεκριμένος εργαζόμενος, που παρέχει τις υπηρεσίες του στην εγκατάσταση της επιχείρησης (π.χ. στα γραφεία της, στην αποθήκη, στο κατάστημα κτλ), δεν είναι καταχωρημένος στο Βιβλίο Νεοπροσλαμβανομένων του ΙΚΑ ή στον Πίνακα Προσωπικού της Επιθεώρησης Εργασίας, ζητούνται σχετικές εξηγήσεις από τον εργοδότη. Η απλή επίδειξη της σχετικής σύμβασης δεν εξασφαλίζει την διακοπή του ελέγχου, αλλά αποτελεί μόνο την αρχή του. Ο εργοδότης θα πρέπει να πείσει τον ελεγκτή, ότι πραγματικά ο συνεργάτης είναι «ανεξάρτητος» και δεν υπάρχει περίπτωση εξηρτημένης εργασίας.
Τα στοιχεία που υποδηλώνουν εξηρτημένη εργασία είναι τα παρακάτω:
1. Η προβλεπόμενη από την σύμβαση δυνατότητα του εργοδότη να εποπτεύει και να δίνει στον εργαζόμενο οδηγίες, που τελικά καθορίζουν:
τον τόπο (π.χ. τα γραφεία της επιχείρησης),
τον τρόπο (π.χ. με την χρήση συγκεκριμένου εξοπλισμού)
και τον χρόνο παροχής της εργασίας (ωράριο απασχόλησης και όχι απλώς χρόνο παράδοσης ενός έργου).
2. Πρόσθετες ενδείξεις εξηρτημένης εργασίας που απορρέουν από την ίδια την σύμβαση είναι:
Η πρόβλεψη από την σύμβαση της κάλυψη των διαφόρων εξόδων (π.χ. μετακίνησης), που προκύπτουν κατά την παροχή της υπηρεσίας από τον εργοδότη
Η μη ύπαρξη ρήτρας που να προβλέπει την καταβολή αποζημίωσης σε περίπτωση προβλημάτων κατά την εκτέλεση των υπηρεσιών
Η χρησιμοποίηση του εξοπλισμού (π.χ. Η/Υ), των εγκαταστάσεων καθώς και η βοήθεια των λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης κατά την απασχόληση του
3. Η ύπαρξη σύμβασης που ξεπερνάει σε χρονική διάρκεια τους εννέα (9) μήνες και η απασχόληση του συνεργάτη μόνο σε έναν εργοδότη. Η ύπαρξη αυτών των δύο παραγόντων (διάρκεια και αποκλειστικότητα) αποτελούν σοβαρή ένδειξη, άλλα όχι βεβαία απόδειξη ότι υφίσταται εξηρτημένη εργασία. Ο εργοδότης θα πρέπει στην περίπτωση αυτή να αποδείξει το αντίθετο.
4. Ανεξάρτητα από το κείμενο της σύμβασης, αν οι πραγματικές συνθήκες παροχής της εργασίας εμφανίζουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά, τότε υπάρχει περίπτωση εξηρτημένης εργασίας.
Αναφέρουμε ως παραδείγματα:
Αν κατά τον έλεγχο βρεθεί συνεργάτης (Μηχανικός), ο οποίος βάσει της σύμβασης ανεξαρτήτων υπηρεσιών θα έπρεπε να παραδώσει συγκεκριμένη τεχνική μελέτη και αντί αυτού παρέχει στην πραγματικότητα υπηρεσίες τηλεφωνικής – τεχνικής υποστήριξης για τα μηχανήματα που εμπορεύεται η επιχείρηση, ο ελεγκτής θα αγνοήσει την σχετική σύμβαση και θα θεωρήσει ότι υπάρχει εξηρτημένη εργασία.
Η ύπαρξη στοιχείων που πιθανόν να ενισχύουν την εικόνα ενσωμάτωσης, του εξωτερικού βάσει σύμβασης συνεργάτη, στην καθημερινή λειτουργία της επιχείρησης (π.χ. μη εμφάνιση του ονόματος του σε εσωτερικούς τηλεφωνικούς καταλόγους ή στο οργανόγραμμα της επιχείρησης).
5. Οι φορολογικές διατάξεις που αφορούν τον χαρακτηρισμό του εισοδήματος φυσικών προσώπων ως εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες (Ν. 4172/13, άρθρο 12, παρ.2, περ.στ και Ν.2238/94, άρθρο 45, παρ. 1), δεν αποτελούν διατάξεις του εργατικού δικαίου και σίγουρα δεν οδηγούν σε αυτοτελή συμπεράσματα για το είδος της εργασιακής σχέσης. Παρόλα αυτά, κατά την εφαρμογή των φορολογικών αυτών διατάξεων, εργαζόμενος με «μπλοκάκι» που απασχολείται, για παράδειγμα, το πολύ σε 3 εργοδότες ή και σε περισσότερους, αλλά με αμοιβή τουλάχιστον 75% από έναν εργοδότη, δύναται κατά την υποβολή της φορολογικής του δήλωσης, να αυτοπροσδιοριστεί ως μισθωτός επωφελούμενος την έκπτωση φόρου και τους χαμηλότερους συντελεστές (αναφερόμαστε σε έναν μέσο μισθό). Επομένως, οι ελεγκτικές αρχές θα έχουν διαθέσιμο ένα σημαντικό στοιχείο, που θεωρούμε ότι θα χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό πιθανής υποκρυπτόμενης εξηρτημένης εργασίας.
Στην περίπτωση που ο εργοδότης βρεθεί αντιμέτωπος με έναν τέτοιο έλεγχο, θα πρέπει να παρέχει άμεσα ή εφόσον του ζητηθεί με σχετική πρόσκληση, όσα από τα παρακάτω στοιχεία έχει διαθέσιμα με σκοπό την αποφυγή καταλογισμού προστίμου από τα ελεγκτικά όργανα:
Αντίγραφο της σύμβασης που να περιέχει όρους που δηλώνουν ανεξάρτητες υπηρεσίες
Αντίγραφα τιμολογίων του εξωτερικού συνεργάτη που να περιέχουν αιτιολογίες αντίστοιχες με το περιεχόμενο της σύμβασης ανεξαρτήτων υπηρεσιών. Θα πρέπει από τα τιμολόγια, να αποδεικνύεται ότι παρέχονται υπηρεσίες σε αρκετούς εργοδότες – πελάτες (π.χ. μη συνεχόμενη αρίθμηση στα τιμολόγια προς έναν εργοδότη για μεγάλο χρονικό διάστημα).
Αντίγραφο του βιβλίου εσόδων εξόδων του συνεργάτη που να εμφανίζουν σημαντικά εισοδήματα και από άλλους εργοδότες
Τονίζεται ότι αρμόδιο για την κρίση αν τελικά μια σύμβαση αφορά εξηρτημένη εργασία ή ανεξάρτητες υπηρεσίες είναι σε κάθε περίπτωση το Δικαστήριο. Κάθε εργοδότης πάντως, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για το ενδεχόμενο ελέγχου και την αποφυγή προστίμων, τα οποία θα πρέπει να καταβάλει, βάσει των νέων διατάξεων, παρά την προσφυγή του στη δικαιοσύνη, η οποία μάλιστα καθυστερεί σημαντικά στην έκδοση αποφάσεων.
Η κάθε περίπτωση εξωτερικού συνεργάτη είναι μοναδική και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρχει επανεξέταση τόσο της κάθε υπάρχουσας σύμβασης όσο και της πιθανότητας ασφάλισης του στο Ι.Κ.Α. (περιπτώσεις εμφανούς εξαρτημένης εργασίας).
Πηγή www.capital.gr
