Είναι γεγονός πως οι γυναίκες που φιλοδοξούν να ανελιχθούν επαγγελματικά και κυρίως στους κλάδους της έρευνας, της τεχνολογίας και της επιστήμης, συχνά βρίσκονται αντιμέτωπες με διάφορα «αόρατα εμπόδια» που περιορίζουν την προαγωγή τους σε ανώτερες θέσεις.
Τα εμπόδια αυτά που περιορίζουν την επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών, περιγράφονται με τον όρο του φαινομένου της «γυάλινης οροφής». Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1986, σε έκθεση της Wall Street Journal. Περιέγραφε ακριβώς αυτή τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην προσπάθεια τους να ανέβουν στην ιεραρχία.
Τα εμπόδια αυτά δεν αφορούν την έλλειψη προσόντων ή την ανεπαρκή εκπαίδευση των γυναικών. Τα έμφυλα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις θέλουν ακόμη και σήμερα τις γυναίκες να θεωρούνται ως το αδύναμο φύλο. Αποτέλεσμα του φαινομένου της γυάλινης οροφής είναι το μικρό ποσοστό των γυναικών σε διοικητικές θέσεις και σε κλάδους των επιστημών λόγω της στέρησης του δικαιώματος τους στις δυνατότητες που δίνει η αγορά εργασίας.
Υπάρχουν πολλά εμπόδια που αποκλείουν την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών. Παρακάτω παραθέτουμε μερικά από αυτά.
Γυναικεία VS Ανδρικά Επαγγέλματα
Είναι γεγονός πως εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να υφίσταται ο διαχωρισμός των επαγγελμάτων, σε αντρικά και γυναικεία. Οι γυναίκες ωστόσο, μέσα στην πάροδο των χρόνων, έχουν καταρρίψει πολλά στερεότυπα που ορίζανε συγκεκριμένα επαγγέλματα ως αποκλειστικά αντρικά. Ο διαχωρισμός αυτός των επαγγελμάτων μπορεί να προκύπτει από δύο λόγους. Είτε λόγω της σωματικής δομής των δύο φύλων είτε λόγω του στερεοτυπικού προτύπου ότι οι άντρες είναι περισσότερο δυναμικοί και όχι τόσο ευαίσθητοι σε σχέση με τις γυναίκες.
Για παράδειγμα, επαγγέλματα που αφορούν την ενασχόληση με παιδιά, όπως δάσκαλος, νηπιαγωγός, εκπαιδευτικός, θεωρούνται περισσότερο ταιριαστά στις γυναίκες. Από την άλλη, επαγγέλματα που χρειάζονται σωματική δύναμη, όπως οικοδόμος, υδραυλικός ή μηχανικός αυτοκινήτων είθισται να εκτελούνται μόνο από άνδρες.
Στερεότυπα και Προκαταλήψεις
Σε έρευνα που εκπόνησε το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, διαπιστώθηκε πως το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού τρέφει προκαταλήψεις σε βάρος των γυναικών. Το ποσοστό αυτό περιλαμβάνει τόσο άντρες όσο και γυναίκες. Παρά τη μεγάλη πρόοδο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, οι προκαταλήψεις συνεχίζουν να περνάνε από γενιά σε γενιά.
Οι επικρατέστερες προκαταλήψεις, θέλουν τις γυναίκες λιγότερο ικανές να σπουδάσουν. Ταυτόχρονα θεωρείται περισσότερο συνετό και πρέπον για έναν άντρα να έχει καλύτερη επαγγελματική αποκατάσταση συγκριτικά με το αντίθετο φύλο.
Μια σημαντική προκατάληψη των ανθρώπων θέλει τους άντρες σε ηγετικές θέσεις και περισσότερο ικανούς να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε αυτές. Οι γυναίκες, θεωρούνται, ανίκανες να μπορέσουν να επιβληθούν σε άλλους και να κερδίσουν τον σεβασμό και την εκτίμηση της ομάδας που καλούνται να ηγηθούν.
Μισθολογικές Διαφορές μεταξύ Ανδρών και Γυναικών
Το 1957, με τη Συνθήκη τη Ρώμης, θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασίας. Σκοπός ήταν να καλυφθεί το χάσμα των αμοιβών μεταξύ αντρών και γυναικών. Οι σοβαρές διακρίσεις στο χώρο εργασίας, εμποδίζουν την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών και τη δίκαιη ανταμοιβή τους. Ανεξάρτητα από την εμπειρία και τα προσόντα τους, ο μισθός τους διαφέρει αρκετά.
Επιπλέον, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να χάσουν τη θέση εργασίας τους κατά της διάρκεια της άδειας μητρότητας. Επομένως οι γυναίκες όχι μόνο αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες, αλλά είναι και περισσότερο πιθανό να έρθουν αντιμέτωπες με την ανεργία.
Το 2021, το Συμβούλιο της Ευρώπης συμφώνησε να θεσμοθετήσει ένα πλαίσιο διαφάνειας σε σχέση με τα μισθολογικά στοιχεία μιας εταιρίας. Σκοπός αυτού του πλαισίου είναι ακριβώς αυτή η αποτροπή της μισθολογικής υπεροχής των ανδρών σε σχέση με τις γυναίκες και οι ίσες ευκαιρίες προς όλους.
Μητρότητα
Οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν αν θα γίνουν μητέρες ή όχι. Οι μητέρες έχουν το δικαίωμα από το νόμο να απέχουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από την εργασία τους. Αν και το ζήτημα της γέννησης ενός παιδιού αφορά και τα δύο φύλα, οι γυναίκες τείνουν να αναλαμβάνουν περισσότερες οικογενειακές ευθύνες από τους άνδρες. Πολλοί εργοδότες ακόμη και σήμερα προτιμούν να προσλάβουν άντρες προκειμένου να καλύψουν τις θέσεις εργασίας τους παρά να επενδύσουν σε μια γυναίκα που μπορεί κάποια στιγμή να βγει σε άδεια μητρότητας και να αφήσει τη θέση κενή.
Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο ο κόσμος να έρχεται αντιμέτωπος με την προκατάληψη που θεωρεί πως η γυναίκα οφείλει να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στη μητρότητα και στην ανατροφή των παιδιών της, παρά στα όνειρα, στις φιλοδοξίες και τους στόχους της όσον αφορά την επαγγελματική της πορεία. Επιπλέον, συχνά υπάρχει η αμφισβήτηση σχετικά με το κατά πόσο μια «καλή μητέρα» μπορεί να είναι ταυτόχρονα και «καλή εργαζόμενη». Για ένα σημαντικό αριθμό ανθρώπων, δεν μπορούν να υφίστανται και τα δύο μαζί.
Η προκατάληψη αυτή έχει περάσει και στις ίδιες τις γυναίκες. Πολλές φορές από μόνες τους δεν επιδιώκουν να κατακτήσουν μια θέση ηγεσίας λόγω της κριτικής που ενδέχεται να δεχτούν από τον περίγυρό τους. Επιπλέον, η εξισορρόπηση της εργασίας και της οικογένειας αποτελεί από μόνη της μια πρόκληση που περιορίζει τις γυναίκες από την αναζήτηση ηγετικών ρόλων.
Σε έναν κόσμο που εξακολουθεί να επηρεάζεται δυσανάλογα από τους άνδρες, η επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών και τα εμπόδια που τις αποτρέπουν είναι μείζονος σημασίας και πρέπει να καταρριφθούν. Παρά το γεγονός πως η κοινωνία μας αλλάζει, δεν υπάρχει σημαντική εξέλιξη σχετικά με αυτό το θέμα. Στόχος όλων πρέπει να είναι η ίση μεταχείριση όλων των ανθρώπων ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία ή το κοινωνικό υπόβαθρο.
