Η ταχεία ανάπτυξη του επιχειρηματικού και startup οικοσυστήματος του Βερολίνου στην Γερμανία και οι πιθανές συνέργειες με τις ελληνικές startups, είναι το θέμα μελέτης.
Η Γερμανία είναι γνωστή για τον υγιή και ισχυρό βιομηχανικός της κλάδο. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια κατόρθωσε να έχει γίνει σταδιακά υπολογίσιμη δύναμη στο χώρο της επιχειρηματικότητας και ειδικότερα των λεγόμενων νεοφυών επιχειρήσεων (Startups). Η μητρόπολη των Startups στη Γερμανία είναι με μεγάλη διαφορά πλέον το Βερολίνο, το οποίο εξελίσσεται σε ένα από τα συμαντικότερα οικοσυστήματα επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη μαζί με το Λονδίνο και υπολογίσιμο πλέον και σε παγκόσμιο επίπεδο, χωρίς ωστόσο ακόμα να μπορεί να φτάσει το επίπεδο της Silicon Valley. Αξίζει να αναφέρουμε, ότι όταν μιλάμε για οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων, αναφερόμαστε σε πόλη και όχι σε χώρα. Έτσι μιλάμε για οικοσύστημα του Βερολίνου, του Λονδίνου, της Silicon Valley κλπ. Και αυτό γιατί δύο από τα χαρακτηριστικά ενός επιτυχημένου οικοσύστηματος είναι οι κοινότητες που δημιουργούνται και η ισχυρή δικτύωση μέσα από αυτές.
Πέραν της στήριξης αυτής της προσπάθειας τόσο από την πολιτεία, η ιδιωτική πρωτοβουλία ήταν κυρίως αυτή, που έδωσε τη μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος αλλά και το πολύ καλό timing, καθότι έλαβε χώρα σε μια χρονική στιγμή ανάπτυξης της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης καθώς και της μεγαλύτερης αγοράς της Ευρώπης, όταν οι άλλες οικονομίες βρίσκονταν σε ύφεση και δύσκολη οικονομική συγκυρία. Μια πόλη που είναι δυναμική μητρόπολη και πρωτεύουσα, με υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, γνώση, υποδομές, πανεπιστήμια, χαμηλό κόστος διαβίωσης, χαμηλό κόστος εκίνησης με προοπτικές υψηλού κέρδους και κάποια τοπικά sucsess stories, τα οποία προβλήθηκαν αρεκτά.
Ποιο μοντέλο ανάπτυξης ακολούθησε το Βερολίνο στο χώρο των Startups
Για να το πετύχει αυτό το Βερολίνο εστίασε σε συγεκριμένους τομείς, στους οποίους επιδίωξε να αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι τομείς στους οποίους έχει δοθεί έμφαση και το οικοσύστημα του Βερολίνου έχει πλέον συγκριτικό πλεονέκτημα, είναι η νέα οικονομία (online economy), δηλ. οι τομείς της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας εν γένει, καθώς και της λεγόμενης δημιουργικής οικονομίας (creative economy), στην οποία εντάσσονται πχ τα ΜΜΕ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κλπ. Αυτό δεν δημιούργησε μόνο επιτυχημένες εταιρείες στον κλάδο και μικρούς παγκόσμιους πρωταθλητές στον τομέα τους αλλά και νέες θέσεις εργασίας. Για παράδειγμα στον κλάδο των εταιρειών που ασχολούνται με το ‘Ιντερνετ, το 30% των απασχολούμενων του κλάδου στη Γερμανία είναι στο Βερολίνο.
Επίσης βοήθησαν η φιλικότητα της πόλης προς την πολυεθνική επιχειρηματικότητα, το πολύ υψηλό επίπεδο δικτύωσης και δημιουργίας κοινοτήτων καθώς και φόρουμς, σταθερό νομικό και φορολογικό πλαίσιο, η υποστήριξη από την πολιτεία και τους φορείς, η πολυεθνικότητα των Startups και η ελκυστικότητα της ως προς την προσέλκυση εγκατάστασης Startups και επιχειρηματικών κεφαλαίων και αγγέλων από το εξωτερικό, το υψηλό επίπεδο ανθρωπίνου δυναμικού, το χαμηλό σχετικό κόστος με το συνδυασμό οργανωμένων υπηρεσιών του κράτους, καλών υποδομών, σταδιακής διασύνδεσης πανεπιστημίων και επιχειρηματικότητας.
Παράλληλα τα τελευταία χρόνια προσέλκυσε τα κεντρικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο έρευνας και τεχνολογίας πολυεθνικών εταιρειών, όπως πχ της Nokia για κάποιες εφαρομογές της και θυγατρικές της. Επίσης προσέλκυσε τα κεντρικά Ευρώπης ή Γερμανίας κάποιων πολυεθνικών εταιρειών τεχνολογίας, όπως πχ η Twitter, Groupon ενώ άλλες πολυεθνικές που δεν έχουν τα κεντρικά τους έχουν ισχυροποιήσει το τελευταίο διάστημα την παρουσία τους με τη μεταφορά Business Units. Αξίζει να αναφερθεί, ότι το παγκόσμιο τμήμα πληροφορικής, επικοινωνιών και ασφάλειας της Deutsche Bank, είναι στο Βερολίνο. Επιπλέον προσέλκυσε σημαντικούς Incubators, Accelrators, Coworking Spaces, ενώ πλέον κάθε μεγάλο γεγονός, φόρουμ, συνέδριο, οργανωμένες συναντήσεις επενδυτών και νεοφυών επιχειρήσεων, λαμβάνει χώρα στο Βερολίνο.
Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε, ότι σχεδόν κάθε μέρα λαμβάνει χώρα κάτι σημαντικό που έχει σχέση με την Startup σκηνή της πόλης.
Το επιτυχημένο παράδειγμα του οικοσυστήματος του Βερολίνου και η σταθερή δυναμική του με την πρόοσέλκυση σημαντικών διεθνών και εγχώριων επενδυτικών κεφαλαίων (Venture Capitals) αλλά και μεγάλων πολυεθνικών από το χώρο της τεχνολογίας
Είναι χαρακτηριστικό, ότι με βάση ειδική μελέτη για το οικοσύστημα του Βερολίνου της διεθνούς εταιρείας συμβούλων McKinsey, κάθε μέρα (ακριβέστερα κάθε 20 ώρες) ιδρύεται στο Βερολίνο μια νέα επιχείρηση. Πλέον σε αριθμό και ρυθμό ίδρυσης νεοφυών επιχειρήσεων το Βερολίνο είναι με διαφορά πρώτο στη Γερμανία και έχει ηγετική θέση στην Ευρώπη. Για κάθε μια εταιρεία που ιδρύεται στο Μόναχο που είναι το βιομηχανικό κέντρο της Γερμανίας, ιδρύονται σχεδόν 3 νέες εταιρείες στο Βερολίνο (για την ακρίβεια 2,8). Με βάση την ως άνω μελέτη και στοιχεία του 2012, τα λεγόμενα επενδυτικά κεφάλαια (Venture Capitals), επένδυσαν στο Βερολίνο 133 εκ. Ευρώ, στη Βάδη Βυτεμβέργη 24 εκ. Ευρώ, στη Βαυαρία 19 εκ. Ευρώ και τέλος στο Αμβούργο 14 εκ. Ευρώ. Το Βερολίνο πλέον αποτελεί σοβαρό Startups hub και μπορεί να αποκτήσει ακόμα πιο πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη, ξεπερνώντας το Λονδίνο. Σύμφωνα με τη μελέτη αναμένεται η δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας και 10,1 δις. ευρώ έσοδα μόνο από τον κλάδο των Startups μέχρι το 2020, εκτίμηση που αποδεικνύει τη δυναμική του οικοσυστήματος.
Η αξία κεφαλαίων συναγωνίζεται πλέον αυτή του Λονδίνου, κάτι αδιανότητο πριν από μερικά χρόνια. Στο Βερολίνο έχουν την έδρα τους πλέον τόσο γερμανικά όσο και διεθνή σημαντικά Venture Capitals, όπως Early Bird, E.Ventures, Partech International, Mangroove Capital Partners, Macquarie κλπ, ενώ και γερμανικά Venture Capitals με διεθνή δραστηριότητα, έχουν μεταφέρει την έδρα τους ή έχουν σημαντική παρουσία στο Βερολίνο, όπως Deutsche Telekom Ventures, Westtech Ventures, Axel Springer Venture, Heilemann Ventures, Point Nine, New Media, Berlin Venture Partners, Astutia, High Tech Gründerfonds, Rheingau Ventures, Bmp κλπ. Παράλληλα οι μεγάλοι παίκτες του τεχνολογικού κλάδου, βλέποντας τη μεγάλη δυναμική, το ταλέντο και τη δημιουργικότητα στην πόλη, είτε μετέφεραν την έδρα τους, είτε αύξησαν θεαματικά την παρουσία τους το τελευταίο διάστημα. Χαρακτηρικά παράδειγματα έλευσης πολυεθνικών που υποστηρίζουν το οικοσύστημα είναι Ebay, Paypal, Twitter, Google, SAP, T-Labs (Deutsche Telekom), Nokia, Microsoft, IBM, Sales Force, Dropbox, Oracle κλπ. Με βάση στοιχεία της επενδυτικής τράπεζας GP Boullhound με έδρα το Βερολίνο, τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα σε εταιρείες τεχνολογίας του Βερολίνου επενδύθηκαν πάνω από 650 εκ. Ευρώ σε πάνω από 100 συμφωνίες, ποσοστό αυξημένο κατά 202% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι και 556% υψηλότερα σε σχέση με δύο χρόνια πριν.
Το Βερολίνο διακρίνεται επίσης από την ισχυρή παρουσία κοινών χώρων εργασίας (Coworking Spaces), Incubators ανά τομέα και Accelerators. Ακόμα εταιρείες, που φαινομενικά δεν έχουν άμεση σχέση με τις Startups, όπως ο μεγαλύτερος όμιλος Μέσων Ενημερώσης Axel Springer και Coca-Cola Germany έχουν δημιουργήσει δικά τους Venture Capitals που επενδύουν ή υποστηρίζουν Startups.
Επιπλέον σημαντικό ρόλο έπαιξε η δημιουργία των πρώτων success stories, με διεθνή ακτινοβολία, όπως Rocket Internet, Daily Deal, Wooga, Research Gate (στον οποίο επένδυσε πρόσφατα ο Μπιλ Γκέιτς), Zanox, Idealo.de, Soundcloud, Kaufda κλπ η έλευση των μεγάλων πολυεθνικών του χώρου καθώς και των μεγάλων προγραμμάτων για Startups όπως πχ το ιδιωτικό ευρωπαϊκής κλίμακας πρόγραμμα Startupbootcamp, οι πρώτες επιτυχημένες επενδύσεις και επανεπενδύσεις κλπ.
Πιθανές συνεργασίες – συνέργειες
Μερικές από τις επιτυχημένες πιθανές συνέργειες ή συνεργασίες μεταξύ του οικοσύστηματος του Βερολίνου και της Αθήνας, που θα μπορούσαν να επιδιωχθούν, είναι η ανταλλαγή Know How, η παρουσίαση κάποιων ελληνικών Startups ενώπιον διεθνών και γερμανικών επενδυτικών κεφαλαίων, το outsourcing κάποιων υπηρεσιών γερμανικών εταιρειών σε ελληνικές Startups, η πρώθηση στοχευμένων τομέων, όπου ελληνικές Startups έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως πχ στον τουρισμό, μικροηλεκτρονική, mobile gaming, mobile applications κλπ και τέλος η προσέλκυση τμημάτων έρευνας και τεχνολογίας γερμανικών ή πολυεθνικών κυρίως από το χώρο της τεχνολογίας στην Ελλάδα».
Το σημείωμα του Γραφείου ΟΕΥ καταλήγει λέγοντας πως «το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα με επίκεντρο το οικοσύστημα της Αθήνας έχουν υπάρξει πολύ αξιόλογες και θετικές δράσεις και πρωτοβουλίες, ενώ και η κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των ελληνικών Startups τα τελευταία χρόνια, είναι ένα θετικό μήνυμα, που δείχνει ότι υπάρχουν σοβαρές προοπτικές ακόμα μεγαλύτερης ανάπτυξης. Με τις κατάλληλες συντονισμένες δράσεις μεταξύ των διαφορετικών φορέων, μπορούν να υπάρξουν συνέργειες μεταξύ των δύο οικοσυστημάτων προς όφελος και της ελληνικής επιχειρηματικότητας, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας«.
